ارسال اظهارنامه مالیاتی و طی‌کردن فرآیند حسابرسی، یکی از چالش‌های بزرگ صاحبان مشاغل است؛ مخصوصا اگر کسب‌وکار کوچکی داشته باشید. خوشبختانه سازمان مالیات به این چالش پی‌برده و از سال 1394، فرم تبصره ماده 100 را برای صاحبان مشاغل کوچک در نظر گرفته است. اظهارنامه تبصره 100 صاحبان برخی مشاغل را از نگهداری دفاتر مالیاتی معاف می‌کند. این فرم جایگزین اظهارنامه مالیاتی می‌شود و محاسبه مالیات را فرایندی توافقی می‌کند. اگر می‌خواهید بدانید چه کسانی مشمول تبصره ماده 100 هستند و نحوه ارسال آن چگونه است، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
فرم تبصره ۱۰۰ چیست؟
تبصره ماده 100 به زبان ساده، می‌شود میانبری برای محاسبه و پرداخت مالیات مشاغل. این تبصره فقط مشمول مشاغل کوچک است؛ یعنی آنهایی که درآمد سالیانه‌شان از عددی که سازمان مالیات تعیین می‌کند کمتر باشد.
تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم این‌طور نوشته شده:
«سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند برخی از مشاغل یا گروه‌هایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنها حداکثر ده برابر معافیت موضوع ماده (84) این قانون باشد، از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع این قانون و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مودیان مذکور را به‌صورت مقطوع تعیین و وصول نماید. در مواردی که مودی کمتر از یک سال مالی به فعالیت اشتغال داشته باشد مالیات متعلق نسبت به مدت اشتغال محاسبه و وصول می‌شود.
حکم این تبصره مانع از رسیدگی به اظهارنامه‌های مالیاتی تسلیم شده در موعد مقرر نخواهد بود.»
صاحبان مشاغلی که مشمول این تبصره می‌شوند، می‌توانند با ارائه فرم مبلغ فروش سالیانه خود، مالیات‌شان را به‌صورت توافقی محاسبه و پرداخت کنند. با این کار دیگر نیازی به نگهداری دفاتر مالیاتی و مدارک موضوع قانون مالیات مستقیم نیست؛ بنابراین مراحل محاسبه مالیات بسیار کوتاه و آسان می‌شود.
چنانچه اظهارنامه تبصره 100 به‌طور معقولی تکمیل و صحت آن توسط اداره دارایی تایید شود، هیچ‌گونه نظارت اضافی بر مدارک مالیاتی مودی انجام نمی‌گیرد. فراموش نکنید سازمان مالیات برای مشاغل مختلف، سطوح درآمدی خاصی را تعیین می‌کند؛ بنابراین اگر مبلغ فروش اعلام شده در فرم تبصره 100 نامعقول باشد، آنگاه ممیزین مالیاتی پرونده را پیگیری خواهند کرد.
همان‌طور که از آخرین خط تبصره پیداست، مودیانی که متمایل هستند، می‌توانند اظهارنامه مالیاتی ارسال کنند و روند پرداخت مالیات را از این طریق پیگیری نمایند.
مشمولین و معافیت های تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم
صاحبان مشاغلی که درآمد سالانه آنها کمتر از 150 برابر میزان معافیت مالیاتی ماده 84 ق.م.م باشد، می‌توانند اظهارنامه تبصره 100 ارسال کنند. این معافیت مالیاتی هر ساله در قانون بودجه سنواتی کشور تعیین می‌شود.
در جدول زیر سقف فروش مشمول فرم تبصره 100 را در چهار سال اخیر مشاهده می‌کنید:
| سال | سقف فروش مشمول تبصره 100 |
| 1400 | 1 میلیارد و 440 میلیون تومان |
| 1401 | 6 میلیارد و 720 میلیون تومان |
| 1402 | 12 میلیارد تومان |
| 1403 | 18 میلیارد تومان |
شرایط استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ مالیات های مستقیم
اولین شرط بهره‌مند شدن از مزایای تبصره ماده 100، سقف درآمدی است که سالانه توسط سازمان مالیات تعیین می‌شود. دیدیم که این سقف برای فرم تبصره ماده 100 سال 1403 برابر 18 میلیارد تومان است.
علاوه‌بر این مودیانی که مشمول این تبصره می‌شوند، باید مالیات مقطوع سال پیش را تعیین و پرداخت کرده باشند. اشخاصی که قصد ارسال ای فرم را دارند، می‌بایست حداکثر تا پایان مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی (15 مردادماه) برای این کار اقدام کنند.
به‌یاد داشته باشید، تنها کسانی از مزایای تبصره ماده 100 بهره‌مند می‌شوند که اظهارنامه مالیاتی ارسال نکرده باشند. در غیراینصورت می‌بایست مدارک و دفاتر مالیاتی خود را نگهداری کرده، در زمان مشخص در اختیار ممیزین مالیاتی قرار دهند.
با این اوصاف، مشمولین تبصره ماده 100 با یک دوراهی روبه‌رو هستند؛ ارسال اظهارنامه یا فرم تبصره 100؟
سازمان مالیات انتخاب را به خود مودیان واگذار کرده است. در ادامه با معرفی محدودیت‌ها و مزایای ارسال اظهارنامه تبصره 100، متوجه شیوه عبور از این دوراهی خواهید شد.
محدودیت‌های استفاده از تبصره ماده ۱۰۰
ارسال اظهارنامه تبصره ماده 100 فرایند محاسبه و پرداخت مالیات را بسیار آسان می‌کند؛ ولی همیشه بهترین راه نیست. این فرم محدودیت‌هایی دارد که پیش از ارسال باید بدانید:
- اولین محدودیت این تبصره، مقطوع بودن مالیات آن است؛ یعنی سازمان برای محاسبه مالیات به سود و زیان شما توجه نمی‌کند، بلکه صرفا مبلغ فروش‌تان مدنظر است.
اگرچه اداره دارایی تاکنون نحوه محاسبه مالیات اظهارنامه تبصره 100 را مشخص نکرده است، اما پیداست که محاسبه آن از طریق ضریب سود فعالیت انجام می‌شود. این ضریب میانگینی برای سود مشاغل مختلف است.
حالا تصور کنید فعالیت شما در یک سال مالیاتی زیان‌ده بوده باشد. در این‌صورت ارسال فرم تبصره 100 به‌کل اشتباه است. زیرا سازمان مالیات بدون توجه به زیان حاصل شده، سودی برای کسب‌وکار شما در نظر گرفته و مالیات آن را طلب می‌کند.
- دومین محدودیت این تبصره، عدم دریافت معافیت مالیاتی است. ممکن است برخی از درآمدهای مالی کسب‌وکار شما معاف از مالیات باشند. امکان معرفی چنین درآمدهایی به سازمان مالیات در فرم تبصره 100 وجود ندارد؛ بنابراین شما باید مالیات آنها را هم بپردازید.
اگر قصد دارید مالیات امسال خود را با ارسال فرم تبصره 100 پرداخت کنید، هیچ‌گونه فعالیت درآمدی خارج از چارچوب کسب‌وکار را از طریق حساب‌های آن انجام ندهید. همچنین اگر فعالیت‌تان با سود کم یا ضرر پیش رفت، از ارسال این فرم خودداری و محاسبه مالیات را از طریق اظهارنامه عملکرد پیگیری کنید.
مزایای تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم
با وجود محدویت‌هایی که گفتیم، تبصره ماده 100 مزایایی دارد که بسیاری از صاحبان مشاغل را به استفاده از آن ترغیب می‌کند. برخی از این مزایا عبارتند از:
- مالیات شما به‌طور مقطوع و با حداکثر تسهیلات محاسبه می‌شود.
- از نگهداری دفاتر و مدارک مالیاتی موضوع ق.م.م معاف می‌شوید.
- نیازی به تکمیل اظهارنامه مالیاتی (صورت سود و زیان + ترازنامه) نخواهید داشت.
- از فرآیندهای حسابرسی به دفاتر مالیاتی، تشخیص صحت اظهارنامه و مراجعه حضوری به سازمان مالیات معاف می‌شوید.
- می‌توانید مالیات را به‌صورت اقساطی (حداکثر تا 10 قسط برابر) بپردازید.
نحوه چگونگی استفاده از ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم سال 1403
برای استفاده از تبصره 100 قانون مالیات‌های مستقیم، باید به سامانه ملی خدمات الکترونیک سازمان مالیات مراجعه کنید. پیش‌نیاز انجام تمامی فعالیت‌های مالیاتی، ثبت‌نام در این سامانه است. برای این کار کافیست روی سربرگ «دریافت اطلاعات کاربری» کلیک کرده و اطلاعات ثبت‌نام را تکمیل کنید.
مجموعه تیوان تراز با حضور کارشناسان خبره مالیاتی، اظهارنامه‌های مالیاتی از جمله تبصره ماده ۱۰۰ را به‌عنوان یکی از خدمات خود ارائه می‌دهد.
جمع‌بندی
در این مقاله با فرم تبصره 100 یا همان اظهارنامه تبصره ۱۰۰ و نحوه استفاده از آن آشنا شدید. اگر از صاحبان مشاغل مشمول این تبصره هستید، فرصت را از دست ندهید و مالیات خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن، محاسبه و پرداخت کنید. چنانچه در مراحل تکمیل و ارسال فرم با سوالی مواجه شدید، روی کمک مشاورین تیوان تراز ناب حساب کنید.
خوشحال می‌شویم نظرات و سوالات خود درباره این مقاله را همین پایین با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
فرم تبصره ماده 100 چیست؟
این فرم جایگزینی برای اظهارنامه مالیاتی است که فرایند محاسبه مالیات را بسیار کوتاه و آسان می‌کند.
آیا همه مشاغل قادر به استفاده از اظهارنامه تبصره ماده 100 هستند؟
خیر، تنها صاحبان مشاغلی که مبلغ فروش آنها در سال 1403 از 18 میلیارد تومان کمتر باشد، قادر به تکمیل اظهارنامه تبصره 100 هستند.
