آیا تابه‌حال هنگام خرید کالا یا دریافت خدمات، با عبارت «مالیات بر ارزش افزوده» برخورد کرده‌اید و از خود پرسیده‌اید که این مالیات شامل چه مشاغلی میشود؟ مالیات بر ارزش افزوده یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌هاست که بر کالاها و خدمات اعمال میشود. اما همه کسب‌وکارها مشمول این مالیات نیستند. در این مقاله، قصد داریم به معرفی خدمات و مشاغل مشمول ارزش افزوده بپردازیم. اگر صاحب کسب‌وکاری هستید یا قصد دارید اطلاعات بیشتری در مورد لیست کالاها و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده کسب کنید، این راهنما برای شما مفید است؛ پس ادامه مطلب را از دست ندهید.
اصناف مشمول مالیات بر ارزش افزوده
اصناف مشمول ارزش افزوده شامل مشاغل و کسبوکارهایی می‌شوند که در خرید و فروش کالا و خدمات فعالیت دارند. در زیر لیست کامل اصناف مشمول مالیات بر ارزش افزوده آورده شده است:
- فروشندگان لوازم بهداشتی ساختمان
- مشاور املاک و مستغلات
- فروشندگان ماشین‌های اداری و ملزومات
- فروشندگان یخچال‌های صنعتی و ویترینی (نمایندگی، عمده و خرده‌فروشی)
- فروشندگان لوازم صوتی و تصویری
- فروشندگان مواد شیمیایی (نمایندگی، عمده و خرده‌فروشی)
- فروشندگان تلفن همراه و لوازم جانبی
- فروشندگان تاسیسات الکترونیکی و مکانیکی ساختمان (نمایندگی، عمده و خرده فروشی)
- بارفروشان و فروشندگان میوه و تره‌بار و میدان‌داران
- سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر
- فروشندگان لوازم خانگی
- فروشندگان لوازم یدکی خودروهای سنگین و سبک
- فروشندگان آهنآلات
- هتل و هتل آپارتمان
- تالارها، رستورانها
- چلوکبابی و اغذیه‌فروشی‌ها
- فروشندگان رایانه و قطعات سخت‌افزار
- فروشندگان تجهیزات و تاسیسات حرارتی و برودتی
- فروشندگان اتومبیل
- فروشندگان انواع رنگ ساختمان صنعتی و اتومبیل (نمایندگی، عمده و خرده فروشی)
- فروشندگان لاستیک (نمایندگی، عمده و خرده‌فروشی)
- نمایشگاه‌های اتومبیل سواری، باری، مسافربری
- ماشین‌آلات راه‌سازی کشاورزی و صنعتی
- نمایندگی فروش شرکت‌های توزیع کالاهای داخلی و وارداتی (غیر اشخاص حقوقی)
- نمایندگیهای فروش شرکت‌ها و موسسات تجاری و صنعتی اعم از داخلی و خارجی (غیر اشخاص حقوقی)
- فروشندگان تزئینات ساختمانی
- صاحبان تعمیرگاههای مجاز خودرو و وسایل نقلیه
مشاغل مشمول مالیات بر ارزش افزوده
به‌طورکلی، افراد مشمول مالیات بر ارزش افزوده به نحوی با مشاغل تجاری مرتبط هستند که در زمینه خرید و فروش کالا و خدمات فعالیت دارند. این مشاغل شامل موارد زیر می‌شوند:
- تمامی بنکداران و عمده‌فروشان
- صاحبان دفاتر خدماتی مسافرتی و جهانگردی
- نمایندگان موسسه‌های تجاری و صنعتی اعم از داخلی و خارجی
- چایخانه‌ها
- کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی و بهره‌برداری
- نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها
- ارائه‌دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری، دفترداری و خدمات مالی
- بهره‌برداران معادن
- موسسه‌های تبلیغاتی و بازاریابی
- موسسه‌های حمل‌ونقل موتوری، باربری، زمینی، هوایی، دریایی
- فروشندگان طلا و جواهرات
- فروشندگان آهنآلات
- هتلها، متل‌ها و مهمان‌پذیرها
- ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای
- بنگاه معاملات املاک
- فروشگاه‌های بزرگ واسطه‌های مالی
- تمامی واردکنندگان و صادرکنندگان
- نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو
- موسسه‌های مهندسی
- چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری و سفره‌خانه‌های سنتی
- صاحبان تالارهای پذیرایی و رستورانها
- اغذیه‌فروشی‌ها با مالکیت و نام تجاری
- ارائه‌دهندگان خدمات انفورماتیک و رایانه‌ای
- حسابداران رسمی شاغل و موسسه‌های حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران
- صاحبان تعمیرگاههای مجاز خودرو
- صاحبان دفاتر اسناد رسمی
- صاحبان سینماها، تماشاخانه‌ها و مکان‌های تفریحی ورزشی
- صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای و دفاتر خدمات ارتباطی و دفاتر خدمات دولتی
مشاغل معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
چه کسانی مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیستند؟ پس از بررسی مشاغل مشمول مالیات بر ارزش افزوده، نوبت به مشاغل معاف از این مالیات می‌رسد. طبق قانون، برخی از مشاغل، کالاها و خدمات از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. در ادامه لیست مشاغل معاف از ارزش افزوده آورده شده است:
- مشاغل مرتبط با دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان و خوراک دام و طیور
- خدمات حمل و نقل درون و برون‌شهری
- خدمات بازار سرمایه
- مشاغل مرتبط با تولید مواد غذایی مانند آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات، سویا، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان
- فروشندگان فرش دستباف، نانوایان، میوه‌فروشان، سبزی‌فروشان، میادین میوه و تره‌بار، فروشندگان مرغ، ماهی، گوشت گاو و گوسفند
- مشاغل مرتبط با تولید محصولات کشاورزی فرآوری‌نشده
- خدمات بیمه‌های عمر، زندگی، کشاورزی و درمان تکمیلی
- تبلیغات کالا و خدمات در روزنامه‌ها و نشریات
- مشاغل مرتبط با تولید کتاب، مطبوعات، چاپ و تحریر و …
- خدمات درمانی، توانبخشی و حمایتی
- خدمات چاپ و انتشار روزنامه و کتاب
- مشاغل مرتبط با فروش لوازم دندانپزشکی، تجهیزات و لوازم پزشکی
خدمات مشمول مالیات بر ارزش افزوده
در ادامه مطلب خدمات و مشاغل مشمول ارزش افزوده به بررسی خدمات مشمول این مالیات می‌پردازیم. خدمات مشمول مالیات بر ارزش افزوده، خدماتی هستند که طبق قوانین نظام مالیاتی باید علاوه بر هزینه اصلی خدمات، مالیات بر ارزش افزوده نیز پرداخت شود. این خدمات شامل موارد زیر هستند:
- خدمات انفورماتیک و رایانه‌ای
- خدمات بانکی و اعتباری مانند بانک‌ها، موسسات تعاونی اعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه مجاز
- خدمات حسابرسی، حسابداری، دفترداری و سایر خدمات مالی
- خدمات پژوهشی و آموزشی
- خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای
- خدمات ارتباطات رایانه‌ای و دفاتر خدمات ارتباطی و دولتی
- خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالاها در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس
خدمات معاف از ارزش افزوده
بیشتر خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده در حوزه خدمات پزشکی و درمانی قرار می‌گیرند، اما به‌طور کلی این معافیت شامل طیف گسترده‌ای از خدمات میشود. در ادامه لیست خدماتی که عدم مشمولیت ارزش افزوده آورده شده است:
- خدمات اعتباری صندوق‌های قرض‌الحسنه
- عملیات و خدمات بانکی
- خدمات فنی، بازسازی، تعمیر و نگهداری کالاهای موضوع جزء ۱۷ بند (الف)
- سود تسهیلات اعطایی شرکت‌های واسپاری (لیزینگ)
- خدمات درمانی، تشخیصی و خدمات آرامستان‌ها
- ارائه خدمات مشمول فصل مالیات بر درآمد حقوق
- خدمات آموزشی، پژوهشی و ورزشی
- خدمات بیمه‌های زندگی و درمان تکمیلی
- خدمات اقامتی هتل‌های سه ستاره و پایین‌تر
- خدمات بازار سرمایه
- خدمات حمل و نقل
- خدمات درمانی و پیشگیری
- صدور و ابطال، نقل و انتقال صندوق‌های سرمایه‌گذاری
- خدمات زینک، چاپ و انتشار روزنامه
- خدمات مالی و اعتباری
- سهم (شارژ) دریافتی توسط شرکت‌های خدماتی مرتبط با شهرک‌های صنعتی
- خدمات انتشار و نقل و انتقال سهام
مهلت پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، اشخاص مشمول موظفاند هر ۹۰ روز یکبار، با یک مهلت ۱۵ روزه، مالیات خود را پرداخت کنند. مطابق این قانون، آن‌ها باید اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را از طریق سامانه مربوطه ثبت کنند و مبلغ مالیات را واریز نمایند. پرداخت به‌موقع مالیات از طرف خدمات و مشاغل مشمول ارزش افزوده از اعمال جریمه تاخیر جلوگیری می‌کند.
مراحل مالیات بر ارزش افزوده
قانون مالیات بر ارزش افزوده از مهرماه ۱۳۸۷ اجرایی شد و از آن زمان تاکنون در چندین مرحله، گروه‌های مشمول این قانون مشخص شده‌اند.
- مرحله اول (۱۳۸۷): شامل صادرکنندگان، واردکنندگان و فعالان اقتصادی با گردش مالی بالا
- مرحله دوم: مشمول شدن کارخانه‌ها، بهره‌برداران معادن، حسابداران، مؤسسات حمل‌ونقل، مهندسی، تبلیغاتی و فروشگاه‌های بزرگ
- مرحله سوم (۱۳۸۹): اشخاص حقیقی و حقوقی با فروش بالای ۳ میلیارد ریال
- مرحله چهارم (۱۳۸۹): مشمول شدن مشاغلی مانند فروشندگان طلا، آهن، تالارها، نمایشگاه‌های خودرو، چاپخانه‌ها، دفاتر اسناد رسمی و دفاتر خدمات ارتباطی
- مرحله پنجم (۱۳۹۰): اشخاص حقیقی و حقوقی با فروش سالانه ۱ میلیارد ریال یا بیشتر
- مرحله ششم (۱۳۹۴): اضافه شدن اغذیه‌فروشی‌ها، چلوکبابی‌ها و سفره‌خانه‌های سنتی
- مرحله هفتم: کلیه اشخاص حقوقی فعال که تاکنون مشمول نشده بودند، به‌جز فعالیت‌های معاف
- مرحله هشتم (۱۳۹۹): جایگاه‌های سوخت به فهرست مشمولین اضافه شدند
- مرحله نهم (۱۴۰۲): شامل کترینگ‌ها، آشپزخانه‌ها و کافی‌شاپ‌ها
- مرحله دهم (۱۴۰۲): گسترش مشاغل و لیست کالاهای مشمول ارزش افزوده سال ۱۴۰۲
این مراحل به‌تدریج دامنه اجرای قانون را افزایش داده‌اند تا بخش‌های بیشتری از اقتصاد کشور تحت پوشش مالیات بر ارزش افزوده قرار گیرند.
جمع‌بندی
مالیات بر ارزش افزوده یکی از مهم‌ترین قوانین مالیاتی است که بسیاری از مشاغل و خدمات را شامل میشود. آگاهی از خدمات و مشاغل مشمول ارزش افزوده می‌تواند به کسب‌وکارها در مدیریت بهتر مالیات و جلوگیری از جریمه‌های احتمالی کمک کند. همچنین، آشنایی با مراحل پرداخت و مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر صاحب کسب‌وکار هستید یا در حوزه اقتصادی فعالیت می‌کنید، آگاهی از قوانین ارزش افزوده می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های مالی هوشمندانه‌تر شما کمک کند.
در مجموعه تیوان تراز، خدمات مالیاتی همراه با مشاوره رایگان به اشخاص و کسب‌وکارها ارائه میشود که می‌توانید پس از ثبت درخواست، خدمات مورد نیاز خود را دریافت کنید.
سوالات متداول
مالیات بر ارزش افزوده شامل چه مشاغلی میشود؟
مالیات بر ارزش افزوده شامل مشاغل و کسبوکارهایی میشود که در خرید و فروش کالا و خدمات فعالیت دارند، مانند فروشندگان لوازم خانگی، مشاوران املاک، نمایندگیهای خودرو، فروشندگان آهنآلات، هتلها، رستورانها، و صاحبان تعمیرگاههای مجاز خودرو.
چه مشاغلی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند؟
برخی مشاغل مانند تولیدکنندگان محصولات کشاورزی، خدمات درمانی، حمل‌ونقل درون‌شهری و برون‌شهری، خدمات بیمه‌های عمر و درمان تکمیلی، نانوایان، و فروشندگان فرش دستباف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
مهلت پرداخت مالیات بر ارزش افزوده چقدر است؟
اشخاص مشمول موظفاند هر ۹۰ روز یکبار، با یک مهلت ۱۵ روزه، مالیات خود را پرداخت کرده و اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را در سامانه مربوطه ثبت کنند.
چه خدماتی شامل مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند؟
خدماتی مانند خدمات بانکی و اعتباری، خدمات حسابرسی و حسابداری، خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای، خدمات معاملات اوراق بهادار و بورس، و خدمات انفورماتیک و رایانه‌ای شامل مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند.
