Menu
در سال‌های اخیر، موضوع «مالیات مهریه» به یکی از مباحث جدید و پرچالش در حوزه حقوق خانواده و سیاست‌های مالیاتی تبدیل شده است. منظور از مالیات مهریه، مبلغی است که دولت ممکن است از زوجین (یا یکی از آن‌ها) بابت ثبت یا اجرای مهریه دریافت کند. این طرح در پاسخ به روند رو به رشد مهریه‌های غیرواقعی و همچنین فشار بر دستگاه قضا برای رسیدگی به پرونده‌های متعدد مربوط به مطالبه مهریه مطرح شده است. با اجرایی شدن این سیاست، دولت در تلاش است تا با استفاده از ابزارهای مالیاتی، نوعی بازدارندگی در تعیین مهریه‌های سنگین ایجاد کند. این مالیات نه‌تنها بُعد مالی دارد، اثر اجتماعی و روانی آن نیز قابل توجه است؛ چرا که خانواده‌ها را به سمت تعیین مهریه‌های معقول‌تر سوق می‌دهد. به‌عبارتی، مالیات مهریه یک سازوکار پیشگیرانه است که هم به نفع نظام حقوقی کشور و هم در راستای حمایت از بنیان خانواده طراحی شده است.
در سال ۱۴۰۴، قانون‌گذاران در حال تدوین نهایی لایحه‌ای هستند که طبق آن، ثبت مهریه‌های بالا مشمول پرداخت مالیات خواهد شد. این طرح که در قالب اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم دنبال می‌شود، با هدف مقابله با مهریه‌های غیرواقعی و کنترل بار حقوقی و مالی ناشی از آن در نظام قضایی کشور شکل گرفته است. بر اساس مفاد این لایحه، اگر مهریه‌ای بالاتر از سقف تعیین‌شده باشد، مشمول پرداخت درصدی مشخص به‌عنوان مالیات خواهد بود. مثلاً اگر سقف معافیت ۲۰۰ سکه بهار آزادی در نظر گرفته شود، مهریه‌های بالاتر از این عدد باید مالیات پرداخت کنند. نکته مهم این است که قانون مورد نظر همچنان در مرحله بررسی و کارشناسی قرار دارد و اجرای آن منوط به تصویب نهایی مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان است. در صورت اجرایی شدن، دفاتر ثبت ازدواج مکلف به دریافت این مالیات در زمان ثبت عقد خواهند بود. چنین تغییری در قانون می‌تواند تأثیر زیادی بر رفتار خانواده‌ها در زمان تعیین مهریه داشته باشد.
هدف اصلی از تصویب قانون مالیات مهریه، کاهش مهریه‌های غیرمنطقی و مقابله با تعیین مهریه‌های صرفاً ظاهری یا نمایشی است. بسیاری از زوجین در زمان ازدواج، ارقام غیرواقعی را به‌عنوان مهریه تعیین می‌کنند که در صورت بروز اختلاف، به یک مشکل جدی برای طرفین و نظام قضایی کشور تبدیل می‌شود. قانون‌گذاران امیدوارند با وضع این مالیات، افراد را به سمت تعیین مهریه‌های منطقی و متناسب با توان مالی و فرهنگی سوق دهند.
طبق مفاد پیش‌نویس قانون مالیات مهریه، مهریه‌هایی که به‌صورت سکه تعیین شده‌اند نیز مشمول این مالیات خواهند بود. در واقع، تفاوتی میان نوع مهریه (اعم از پول نقد، طلا، سکه یا املاک) وجود ندارد؛ معیار اصلی، ارزش ریالی آن در زمان عقد است. مهریه‌های سکه‌ای به دلیل رایج‌بودن در جامعه ایران، بخش بزرگی از مهریه‌ها را تشکیل می‌دهند و از همین رو، توجه خاصی به آن‌ها در قانون جدید شده است. برای محاسبه مالیات مهریه سکه‌ای، نرخ روز سکه در زمان عقد ملاک قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال، اگر مهریه ۳۰۰ سکه باشد و سقف معافیت مالیاتی ۲۰۰ سکه تعیین شود، تنها بر ۱۰۰ سکه، مالیات سکه مازاد محاسبه خواهد شد.
این قانون در صورت اجرایی شدن، دفاتر ازدواج را ملزم می‌کند تا نرخ روز سکه را ثبت و مبلغ مالیات را همان موقع از متعهد مهریه دریافت کنند. بنابراین افراد باید در زمان تعیین مهریه سکه‌ای، به هزینه مالیاتی آن نیز توجه داشته باشند.
خیر، همان‌طور که اشاره شد، نوع مهریه تأثیری در معافیت یا مشمول بودن آن ندارد. هر مهریه‌ای که از سقف تعیین‌شده در قانون بیشتر باشد، باید مالیات بپردازد؛ چه به‌صورت وجه نقد تعیین شده باشد، چه سکه یا طلا.
یکی از پرسش‌های رایج در خصوص قانون مالیات مهریه این است که پرداخت مالیات بر عهده کدام‌یک از زوجین است. پاسخ این است که معمولاً فردی که تعهد پرداخت مهریه را بر عهده دارد، یعنی مرد، موظف به پرداخت مالیات خواهد بود. به عبارت دیگر، در زمان ثبت عقدنامه، اگر مهریه تعیین‌شده از سقف معافیت قانونی بیشتر باشد، مرد باید مالیات آن را پرداخت کند. این موضوع مشابه سایر مالیات‌های نقل‌وانتقال یا ثبت رسمی است که فرد متعهد به پرداخت، وظیفه پرداخت مالیات را نیز بر عهده دارد. برخی تحلیل‌گران حقوقی معتقدند ممکن است در آینده، بسته به نوع مهریه یا توافق زوجین، این بار مالی میان آن‌ها تقسیم شود. اما در حال حاضر، پیش‌نویس قانون بر مسئولیت مرد تأکید دارد.
آیا ممکن است این هزینه به زن منتقل شود؟
در برخی موارد خاص و با توافق طرفین، امکان دارد مالیات مهریه به‌صورت توافقی از سوی زن پرداخت شود؛ اما این مورد باید به‌صورت مکتوب و رسمی در عقدنامه یا توافق‌نامه‌های جداگانه درج شود.
نحوه محاسبه مالیات مهریه به‌گونه‌ای طراحی شده که تنها مازاد مهریه نسبت به سقف معافیت مشمول مالیات شود. برای مثال، اگر سقف معافیت ۲۰۰ سکه باشد و مهریه‌ای معادل ۳۰۰ سکه ثبت گردد، تنها بر ۱۰۰ سکه مازاد مالیات اعمال می‌شود. نرخ این مالیات ممکن است به‌صورت درصدی ثابت یا پلکانی تعیین شود؛ یعنی هرچه میزان مازاد بیشتر باشد، نرخ مالیات نیز افزایش یابد. دفاتر ثبت ازدواج موظف خواهند بود در زمان تنظیم عقدنامه، نرخ روز سکه یا ارزش واقعی مهریه را محاسبه کرده و پس از آن، مبلغ مالیات را از مرد دریافت و به سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند. این محاسبه باید دقیق، شفاف و قابل استناد باشد.
در صورت تأخیر در پرداخت مالیات مهریه در زمان ثبت عقد، دفاتر ازدواج از ثبت عقدنامه خودداری می‌کنند. همچنین در صورت کشف عدم پرداخت یا کم‌اظهاری، جرائم مالیاتی مانند جریمه تأخیر یا پرداخت مضاعف نیز در نظر گرفته خواهد شد.
یکی از نکات مهم در بررسی قانون مالیات مهریه، آشنایی با موارد معافیت مالیاتی است. طبق پیش‌نویس‌های منتشرشده، مهریه‌هایی که در محدوده سقف تعیین‌شده قرار دارند، مشمول پرداخت مالیات نخواهند بود. برای مثال، اگر سقف معافیت ۲۰۰ سکه بهار آزادی در نظر گرفته شود، هر مهریه‌ای که معادل یا کمتر از این مقدار باشد، نیازی به پرداخت مالیات نخواهد داشت. این معافیت شامل همه انواع مهریه اعم از نقدی، سکه‌ای، طلا، ملک یا سایر دارایی‌ها می‌شود، به شرط آن‌که ارزش ریالی آن‌ها در محدوده معافیت باقی بماند.
از سوی دیگر، برخی کارشناسان معتقدند ممکن است قانون نهایی، معافیت‌هایی را برای مهریه‌هایی که در مناطق محروم یا برای گروه‌های خاص مانند زوجین با درآمد پایین ثبت می‌شوند نیز در نظر بگیرد. چنین مواردی هنوز به‌صورت قطعی در متن لایحه گنجانده نشده‌اند و نیاز به بررسی بیشتر از سوی مجلس دارند. در هر صورت، آگاهی از این معافیت‌ها می‌تواند به زوجین در زمان تعیین مهریه کمک کند تا انتخابی آگاهانه و بر اساس شرایط مالی خود داشته باشند.
بله، در صورتی که مهریه به‌صورت اقساطی تعیین شده و مجموع ارزش ریالی آن از سقف معافیت عبور نکند، کل آن از مالیات معاف خواهد بود. اما اگر اقساط مجموعاً بیش از سقف باشند، فقط مازاد مشمول مالیات خواهد شد.
طرح مالیات مهریه گامی نوین در جهت اصلاح ساختار تعیین مهریه در جامعه ایرانی است. این قانون، که همچنان در مرحله بررسی قرار دارد، قصد دارد با اعمال مالیات بر مهریه‌های بالاتر از سقف مشخص‌شده، از افزایش بی‌رویه و غیرواقعی مهریه جلوگیری کند. با اجرایی شدن این قانون، مرد (متعهد پرداخت مهریه) موظف خواهد بود در زمان ثبت عقد، مالیات مربوط به مازاد مهریه را پرداخت کند؛ چه مهریه سکه‌ای باشد، چه نقدی یا غیرنقدی. این سیاست مالیاتی نه‌تنها پیامدهای اقتصادی دارد، بلکه به‌عنوان عاملی فرهنگی نیز عمل می‌کند تا خانواده‌ها را به سمت مهریه‌های معقول‌تر و مسئولانه‌تر سوق دهد. در نهایت، اجرای دقیق و شفاف این قانون می‌تواند منجر به کاهش دعاوی حقوقی و کاهش فشار بر نظام قضایی کشور شود.
در صورتی که نیاز به مشاوره رایگان یا دریافت خدمات مالیاتی داشته باشید، تیم کارشناسان مالیاتی تیوان تراز در کنار شما هستند.
خیر. در پیش‌نویس قانون مالیات مهریه، تنها مازاد مهریه نسبت به سقف تعیین‌شده مشمول مالیات خواهد بود. اگر مهریه شما کمتر یا برابر با سقف معافیت باشد، هیچ مالیاتی تعلق نمی‌گیرد.
در حال حاضر، موضوع بخشودگی مالیات مهریه به‌صورت رسمی در پیش‌نویس قانون ذکر نشده است. اما ممکن است در آینده با تصویب آیین‌نامه‌های تکمیلی یا در موارد خاص، این موضوع توسط مراجع ذی‌ربط بررسی شود.
موسسه تیوان تراز یک مجموعه تخصصی در زمینه امور مالیاتی، مالی و حسابداری و همچنین بیمه کسب‌وکارهاست که با حضور کارشناسان متخصص امور مشاوره و همچنین خدماتی به اشخاص و کسب‌وکارها ارائه می‌دهد. تیم تیوان تراز متشکل از اساتید خبره و کارشناسان اجرایی با تجربه است که علاوه‌بر اعزام کارشناس به شرکت شما، امکان برون‌سپاری امور مالیاتی، مالی و بیمه را به شما می‌دهد تا بدون دغدغه از این مسائل به امور تخصصی کسب‌وکار خود بپردازید.
تمامی حقوق برای سایت تیوان تراز ناب محفوظ است. طراحی شده توسط کدپز
