پیش نویس بخشنامه غیرقابل استناد حسابرسی سیستمی تراکنش‌های بانکی:
سازمان امور مالیاتی کشور پیش نویس بخشنامه غیرقابل استناد به شماره ۳۷۶۷۵ را در تاریخ ۱۴۰۳/۰۸/۲۸ منتشر کرد که براساس آن در راستای سیاست‌های سازمان امور مالیاتی کشور مبنی بر ارتقاء فرهنگ خوداظهاری مالیاتی، رعایت حقوق مالیاتی مودیان و به منظور افزایش کیفیت و سهولت حسابرسی تراکنش‌های بانکی مرتبط با فعالیت درآمدی مشمول مالیات اشخاص حقیقی و در اجرای صحیح مقررات آیین نامه اجرایی موضوع ماده (۲۱۹) قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، بدین وسیله چنین مقرر می‌دارد:

در راستای سیاست ­های سازمان امور­مالیاتی کشور مبنی بر ارتقاء فرهنگ خود اظهاری مالیاتی، رعایت حقوق مالیاتی مودیان و به منظور افزایش کیفیت و سهولت حسابرسی تراکنش­ های بانکی مرتبط با فعالیت درآمدی مشمول مالیات اشخاص حقیقی و در اجرای صحیح مقررات آیین­نامه اجرایی موضوع ماده (219) قانون مالیات­های مستقیم و همچنین قانون پایانه­ های فروشگاهی وسامانه مودیان، بدینوسیله مقرر می‌دارد؛

مخاطبان : ادارات کل امور مالیاتی

موضوع: حسابرسی سیستمی تراکنش­ های بانکی

ماده 1- واژه‌ها و اصطلاحات بکار برده شده در این بخشنامه به شرح زیر تعریف می‌شود:

الف- قانون: قانون مالیات­های مستقیم

ب- سازمان: سازمان امور­مالیاتی کشور

ج- مرکز: مرکز بازرسی و مبارزه با فرارمالیاتی و پولشویی

د- کارپوشه: کارپوشه موضوع بند (پ) ماده (1) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان متصل به درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امورمالیاتی کشور (my.tax.gov.ir)

ه- حساب شغلی: حساب‌های مرتبط با فعالیت شغلی، موضوع ماده (10) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان

و- سامانه: سامانه رسیدگی به تراکنش های بانکی

ز- ابلاغ الکترونیک: ابلاغ الکترونیک موضوع دستورالعمل شماره 200/1402/514 مورخ 1402/12/26

ماده 2- اشخاص حقیقی که به تشخیص مرکز، حساب­ های بانکی غیرشغلی آن­ها نیازمند بررسی و رسیدگی تشخیص داده ‌می‌شود، مقتضی است حداکثر ظرف مدت 15 روز پس از ابلاغ الکترونیک، برای ارائه توضیحات مربوط به مبلغ و سایر جزئیات رویدادهای مالی که منجر به واریز مبالغ به حساب‌های غیرشغلی آنان شده است به کارپوشه مراجعه نمایند.

تبصره1- در خصوص حساب‌های بانکی مشترک، سازمان می‌تواند هر یک از صاحبان حساب را برای ارائه‌ توضیحات لازم در خصوص مبالغ واریزی به حساب‌های بانکی، طبق مقررات این ماده فراخوان نماید.

تبصره 2- در صورت عدم مراجعه مودی فراخوان شده ظرف مدت زمانی مقرر، ضمن تعیین نوع فعالیت مودی (به صورت سیستمی/ از طریق ماموران مالیاتی حسب مورد)، ریز تراکنش‌های بانکی مودی پس از دریافت و پالایش برای حسابرسی به اداره کل امور مالیاتی ذی‌صلاح ارسال خواهد شد.

ماده 3- چنانچه پس از ارزیابی سیستمی اظهارات ارسالی مؤدی در خصوص سرجمع مبالغ واریزی به حساب‌های غیرشغلی، نیاز به ارائه توضیحات بیشتر باشد، پس از فراخوان مجدد مؤدی به کارپوشه از طریق ابلاغ الکترونیک، سامانه امکان ارائه توضیح در خصوص ریز تراکنش‌های واریزی نامشخص حساب‌های مؤدی را از طریق نگاشت تراکنش‌ها به رویدادهای مالی ابرازشده (ایجاد تناظر بین هر تراکنش و رویدادهای مالی مؤدی) فراهم می ­نماید. مؤدی می ­بایست حداکثر ظرف مدت ۱۵ روز از تاریخ ابلاغ الکترونیک مجدد، ماهیت تراکنش‌های حساب‌های خود را از طریق معرفی رویداد مالی متناظر گزارش نماید.

ماده 4- پس از تکمیل اطلاعات توسط مودی، پالایش اطلاعات و استفاده از سایر پایگاه­ های اطلاعاتی سازمان، چنانچه امکان تعیین درآمد مشمول مالیات و مالیات مؤدی به صورت سیستمی و از طرقی نظیر انطباق مبالغ گزارش شده‌ی رویدادهای مالی و تراکنش‌های متناظر شده، تایید طرف دوم رویدادهای مالی گزارش شده و همچنین انطباق مبلغ تراکنش‌های متناظر شده به هر رویداد مالی فراهم باشد، گزارش مربوطه مطابق با ضوابط بند (الف) ماده (29) آیین نامه اجرایی موضوع ماده (219) قانون، به صورت سیستمی صادر خواهد شد. بدیهی است درآمد مشمول مالیاتی که به موجب ترتیبات رسیدگی مذکور، در حساب­ های غیرشغلی مودی شناسایی می­ شود (به استثنای درآمدهایی که مستلزم تسلیم اظهارنامه مالیاتی جداگانه هستند)، چنانچه مربوط به یکی از پرونده‌های مودی باشد، در راستای قسمت اخیر ماده (156) و ماده (227) قانون با رعایت مهلت مقرر در ماده (157) قانون نسبت به مطالبه مالیات در آن پرونده اقدام و درصورتی‌ که مؤدی فاقد پرونده مالیاتی باشد، ابتدا برای مؤدی ثبت نام صورت گرفته و مطالبه مالیات مربوطه در آن پرونده صورت می‌پذیرد.

تبصره – اوراق تشخیص مالیاتی صادره، ظرف موعد قانونی و حسب مقررات، به مؤدی ابلاغ می‌شود.

ماده 5- چنانچه ارزیابی سیستمی اظهارات مودی به صورت کامل ممکن نباشد،­ تراکنش­ های بانکی مودی برای تکمیل رسیدگی مالیاتی می ­بایست حداقل 3 ماه قبل از انقضای مهلت زمانی مقرر در مواد (156) و (157) قانون به اداره کل امور مالیاتی ذی‌صلاح ارجاع داده شود. اداره کل امور مالیاتی موظف است پس از دریافت گزارش سامانه شامل پردازش‌های سیستمی و توضیحات ارائه شده‌ مودی، رسیدگی را تکمیل و در سامانه بارگذاری نماید. نتیجه‌ رسیدگی و مبلغ مالیات متعلق مطابق با ماده (4) این بخشنامه مطالبه خواهد شد.

تبصره – اداره رسیدگی کننده به پرونده مالیاتی، اداره‌ ذی­صلاح موضوع بند (1) ماده (47) آیین ­نامه اجرایی موضوع ماده (219) قانون که اطلاعات سیستمی در درگاه دسترسی آن اداره بارگذاری می‌شود، خواهد بود. در صورت مشخص نبودن محل فعالیت مودی، اداره کل محل سکونت مودی به عنوان اداره کل ذی‌صلاح تعیین می ­شود.

ماده 6- سازمان می ­تواند در صورت ابهام یا مشخص نبودن نوع فعالیت مودی، با بهره‌گیری از اطلاعات در اختیار، به صورت سیستمی یا از طریق ماموران مالیاتی نسبت به تشخیص دقیق نوع فعالیت مؤدی و مستندسازی مغایرت‌های احتمالی اقدام نماید. درصورت عدم امکان تعیین سیستمی نوع فعالیت، ماموران مالیاتی موظفند تشخیص خود در خصوص نوع فعالیت مودی را به یکی از موارد ذیل مستند نمایند:

الف) بررسی نوع فعالیت طرف ­دوم تراکنش‌های بانکی مودی: در این مرحله، مأمور رسیدگی موظف است ضمن بررسی تراکنش‌های مالی طرف دوم حساب مودی و نوع و ماهیت فعالیت آن‌ها، نوع و حجم فعالیت اقتصادی مودی را احصاء نماید.

ب) بررسی مجوزهای صادره به نام مودی

ج) بررسی اطلاعات مودی در سامانه مودیان و سامانه معاملات موضوع آیین ­نامه اجرایی تبصره (3) ماده (169) قانون

د) استعلام مدارک تسلیمی به بانک‌ها: سرپرست حوزه شناسایی و ثبت نام با رعایت ضوابط ماده (49) آیین نامه اجرایی موضوع ماده (219) قانون می‌تواند مدارک ارائه شده توسط مودی به بانک‌ها برای افتتاح حساب یا اخذ تسهیلات را از شعب مورد نظر استعلام نماید.

ه) استناد به اطلاعات پذیرنده‌های بانکی: چنانچه اطلاعات حاصله از بررسی موارد فوق کافی نباشد، مأمور رسیدگی می‌تواند به اطلاعات پذیرنده‌های بانکی صادر شده رجوع نماید.

و)سایر اطلاعات : از سایر اطلاعات به دست آمده نظیر اطلاعات سامانه گزارش فرار مالیاتی، بند (ث) ماده (5) قانون پایانه­ های فروشگاهی و سامانه مودیان و اطلاعات اشخاص ثالث، به عنوان قرینه برای تعیین نوع فعالیت استفاده شود.

ز) بررسی میدانی

تبصره1- ادارات امور مالیاتی موظفند ضمن دعوت از مؤدی و ارائه مستندات مربوط به مغایرت نوع فعالیت، توضیحات وی را اخذ و پس از بررسی، نوع فعالیت صحیح را در سامانه مربوطه ثبت نمایند.

تبصره2- معاونت فناوری­ های مالیاتی مکلف است بستر لازم برای بهره ­برداری از موارد فوق را برای ماموران مالیاتی فراهم نماید.

ماده 7- تمامی تراکنش­ های بانکی سال­ های 1398 و 1399 و همچنین تراکنش های بانکی که مودی به عنوان حساب تجاری معرفی می­ نماید، وفق بخشنامه شماره 200/99/16 مورخ 1399/01/31 و ضوابط تعیین شده آن، مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

تبصره1- با عنایت به بند (13) بخشنامه شماره 200/99/16 مورخ 1399/01/31، حساب­ های بانکی که در موعد تسلیم اظهارنامه مالیاتی یا محاسبه مالیات مقطوع موضوع تبصره ماده (100) قانون مالیات­های مستقیم به عنوان حساب تجاری به سازمان معرفی شده­­ باشند، به استثناء موارد ارجاعی مرکز به عنوان موارد مشکوک به فرار مالیاتی، قابلیت رسیدگی نخواهند داشت.

تبصره2- در راستای اجرای مواد (9)، (11)، (16)، (18) و (19) بخشنامه شماره 200/99/16 مورخ 1399/01/31، برای رسیدگی به تراکنش‌های بانکی موضوع این بخشنامه، معاونت فناوری‌های مالیاتی مکلف است، زیرساخت لازم برای فراخوان مودی و اخذ توضیحات از وی حتی المقدور بدون نیاز به مراجعه حضوری مودی و همچنین مستندسازی شواهد حسابرسی از جمله تعیین نوع فعالیت مودی در گزارش نهایی را فراهم نماید.

ماده ۸- معاونت فناوری­ های مالیاتی موظف است با همکاری مرکز، ظرف مدت 3 ماه از تاریخ ابلاغ این بخشنامه، تمامی زیر­ساخت های لازم برای اجرای مفاد بخشنامه را طراحی و اجرایی نماید.